Traduzione a cura di Crescenzio Sangiglio
*
“MÈDOMAI” [1] o ALTRIMENTI DETTO PENSO
Mi sta stretto stasera il braccialetto che mi aveva comprato
quella volta che scappammo via da Còlchide
e l’Egeo ci pareva troppo piccolo per poter contenerci.
Ci venivo e la sola cosa che volevo
era quella di lavargli i piedi, dargli dei figli,
sempre calda, sempre ardente e profumata.
Mi sono un po’ ingrassata, mi fa male il braccialetto,
lascia il segno sul braccio.
Gli ho partorito due figli e da allora
nel mio utero stillo due gocce di limone
per poter serena e sterile
disciogliere i miei capelli per fargli piacere.
“Mèdomai”, come altrimenti si dice penso.
Le notti quando egli non torna a casa
bevo il mio vino con un po’ di assenzio
e penso alle montagne dell’Abkhasia
se ancora ricordano il mio nome.
Stasera il mio braccialetto è una morsa.
Come fossi un uccello, l’ha avvolto al mio piede,
come fossi una giovenca m’ha trascinata, fossi una schiava,
mi ha marchiata.
E “mèdomai”: uccello, schiavetto, giovenchina da una parte
il vello, la nave, un braccialetto dall’altra.
I conti però non tornano.
Troppo a lungo, Giasone, ti assenti in estranei giacigli.
Non avrò nessuna responsabilità per ciò che dovesse accadere.
Da: Alcole puro (2020)
[1] Μέδομαι o Μήδομαι: Medomai, forma verbale greca antica dal significato di “rifletto”, “curo”, “penso”, “provvedo”, ma anche “màcchino”, “complotto”, °”ramo”. Dal verbo proviene anche il nome proprio Medea, Μήδεια (medomai), colei che pensa e màcchina situazioni, nel senso che promuover la stessa autrice della poesia.
ΜΕΔΟΜΑΙ ΛΕΝΕ ΑΛΛΙΩΣ ΤΟ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ
Με σφίγγει απόψε το βραχιόλι που μ’ αγόρασε
όταν απ’ την Κολχίδα δραπετεύαμε
και το Αιγαίο φαινότανε μικρό να μας χωρέσει.
Ερχόμουν κι ήθελα μονάχα
τα πόδια να του πλένω, να του γεννώ παιδιά,
πάντα θερμή, πάντα ζεστή και αρωματισμένη.
Πάχυνα λίγο, το βραχιόλι με πονά,
το μπράτσο σημαδεύει.
Του γέννησα δύο παιδιά και έκτοτε
ρίχνω στην μήτρα μου δύο σταξιές λεμόνι,
για να μπορώ απίκραντη και άκαρπη
προς χάριν του να λύνω τα μαλλιά μου.
Μέδομαι λέγεται αλλιώς και σκέφτομαι.
Τα βράδια που εκείνος δεν γυρνά
με λίγη άψινθο το πίνω το κρασί μου
και σκέφτομαι στης Αμπχαζίας τα βουνά
άραγε θυμούνται το όνομά μου;
Μέγγενη απόψε το βραχιόλι μου.
Σαν να ‘μουνα πουλί, το τύλιξε στο πόδι μου,
μ’ έσυρε σαν δαμάλα, σα να ‘μουν σκλάβα του,
με μάρκαρε.
Και μέδομαι: πουλί, σκλαβί, δαμάλι από τη μια
το δέρας, το καράβι, ένα βραχιόλι από την άλλη.
Δεν βγάζουνε σωστό λογαριασμό.
Λείπεις πολύ, Ιάσονα, στα ξένα κρεβάτια.
Και δεν ευθύνομαι εγώ γι’ αυτό που θα προκύψει.
Από: Καθαρό Οινόπνευμα (Μανδραγόρας, 2020)
*
NON VOGLIO CHE TU MI PORTI IN MENTE
Verrai
e appenderai al chiodo
la tua camicia bianca: come al solito.
Mi metterò a guardarti mentre stai dormendo,
come una donna sola guarda dalla finestra
il Pilio[2] di fronte.
Ridiventerai come volevo che tu fossi. Come
ti avevo prescelto, diventerai di nuovo:
tu Pindo[3]
l’anima ho sputato per suscitarti.
Da Prèvesa a Làrissa[4]
dal Golfo Pagassìtiko a Messolònghi.[5]
Sudore le lagune stilleranno.
E tutt’intorno adorneranno il tuo Egeo
le mie luci,
luci di profondità che per te ho tirato su.
Non voglio che perfino nel tuo sonno
quel briccone che sei
in mente tu mi riporti.
Da: Alcole puro (2020)
[2] Pilio: penisola montuosa della regione Magnesia che forma il Golfo Pagassìtikos in comunicazione con l’Egeo centrale. L’omònimo monte Pilio è alto 1624 metri. Nell’antichità era ritenuta sede dei Centauri.
[3] Pindo: la più grande catena montuosa della Grecia. la sua vetta più alta è Smòlikas, 2637 metri.
[4] Prèvesa: città dell’Epiro, sull’Ionio; Làrissa: città della Tessaglia, sede della Regione…
[5] Golfo Pagassìtikos: golfo della Tessaglia, con una superficie di 175 km2; Messolònghi: città nell’omonima laguna sull’Ionio.
ΔΕΝ ΘΕΛΩ ΝΑ ΘΥΜΙΖΕΙΣ
Θα έρθεις
και θα κρεμάσεις στο καρφί
το άσπρο σου πουκάμισο: όπως πάντα.
Στον ύπνο σου θα σε κοιτώ,
όπως γυναίκα μονάχη κοιτάζει απ’ το παράθυρο
απέναντι το Πήλιο.
Θα ξαναγίνεις όπως σ’ ήθελα. Όπως
σε διάλεξα, θα ξαναγίνεις:
Πίνδος
που γάνιασα για να σε περπατήσω.
Από την Πρέβεζα στη Λάρισα,
από τον Παγασητικό στο Μεσολόγγι.
Θα στάζουνε τον ίδρωτα οι λιμνοθάλασσες.
Και γύρω, να στολίζουν το Αιγαίο σου
τα φώτα μου,
φώτα βυθού που ανέσυρα για σένα.
Δεν θέλω ως και στον ύπνο σου
το κάθαρμα που είσαι
να θυμίζεις.
Από: Καθαρό Οινόπνευμα (Μανδραγόρας, 2020)
*
LA MINACCIA DELLA PROSCRIZIONE
Con questo qui ti scannerò,
sciagurata.
E te ne stavi tutta tremante
per quel coltellaccio da cucina,
quella bestia macellata appesa sottosopra al gancio,
con tutto quel sangue che le veniva giù sul naso
e il gallo
che nel cortile scorazzava
sgozzato.
Con cose del genere si diventa poeti,
in fin dei conti
quello che sono.
Da: Alcole puro (2020)
Η ΑΠΕΙΛΗ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΦΗΣ
Με τούτο θα σε σφάξω,
κακομοίρα μου.
Και έτρεμες
για το κουζινομάχαιρο,
για το σφαχτάρι στο τσιγκέλι ανάποδα,
μ’ όλο το αίμα να του ‘ρχεται στη μύτη
και το κοκόρι
που ‘τρεχε στην αυλή,
με τον λαιμό σφαγμένο.
Μ’ αυτά είναι που γίνονται οι ποιητές,
εν τέλει,
αυτοί που είναι.
Από: Καθαρό Οινόπνευμα (Μανδραγόρας, 2020)
*
GENTILEZZA URBANA
Ti prego caldamente
tògliti le scarpe
sopra il mio parquet.
Stridono le mie viscere
ogni volta che vieni.
Da: Cane legato (2017)
ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΓΕΝΕΙΑ
Θερμά παρακαλώ
να βγάλεις τα παπούτσια σου
στο ξύλινο πάτωμά μου.
Τρίζουν τα μέσα μου
όταν έρχεσαι.
Από: Σκυλί δεμένο (Μανδραγόρας, 2017)
*
MIA MADRE
Mia madre
è una brocchetta infranta che gòcciola
e via via si sta svuotando.
Mia madre non smette
di sfogliare un interrogativo.
Si chiede delle zàgare.
Quelle delle mie nozze o delle sue?
Si confonde col cucchiaio
Per imboccare me o per mangiar lei?
Trovo spessp nelle sue tasche
fazzoletti di addio.
Mia madre
è un uccello canterino ferito.
Per ore sta a guardar fuori dalla finestra.
Parla e cadono sul pavimento
limature, sfilacci, piallatura.
Mi chino raccogliendoli.
Un po’ ne metto nel mio tiretto
in po’ sotto il mio guanciale
insieme agli ex-voto e i preziosi
che custodisco.
Nei meriggi luminosi
con un caleidoscopio diamo un nome ai colori,
nuovamente, insieme, da capo.
Mamma, questo è il rosso, questo il verde,
Questo è il colore dell’abbraccio, quello della separazione,
Quell’altro della lontananza.
Questo, mamma, làscialo, è quello dell’oblio.
Voglio
che rimanga sempre lì
la mia mamma
una fragile ma ricolma
rinfrescante brocchetta.
Da: Cane legato (2017)
Η ΜΑΝΑ ΜΟΥ
Η μάνα μου
είναι ένα σπασμένο λαγήνι που στάζει
και λιγοστεύει διαρκώς.
Η μάνα μου ολοένα
μαδάει ένα ερωτηματικό.
Αναρωτιέται για τους λεμονανθούς.
Του γάμου μου ή του γάμου της;
Μπερδεύεται με το κουτάλι.
Να με ταΐσει ή να φάει;
Στις τσέπες της βρίσκω συχνά
μαντήλια αποχαιρετισμού.
Η μάνα μου
είναι ένα πληγωμένο ωδικό πουλί.
Κοιτάζει ώρες έξω από το παράθυρο.
Μιλά και πέφτουνε στο πάτωμα
ρινίσματα, ξέφτια και ροκανίδια.
Σκύβω και τα μαζεύω.
Άλλα τα βάζω στο συρτάρι μου
και άλλα κάτω απ’ το μαξιλάρι
μαζί με τ’ αναθήματα και όλα τα τιμαλφή
που έχω φυλαγμένα.
Τα φωτεινά απογεύματα
μ’ ένα καλειδοσκόπιο ονοματίζουμε τα χρώματα
ξανά, μαζί, από την αρχή.
Αυτό, μάνα, είναι το κόκκινο, το πράσινο,
Αυτό της αγκαλιάς, αυτό του χωρισμού
Αυτό της ξενιτιάς.
Άστο, μάνα, αυτό, είναι της λήθης.
Θέλω
να είναι πάντα εκεί
η μάνα μου
ένα λεπτόφλουδο, μα υπέρχειλο
δροσιστικό λαγήνι.
Από: Σκυλί δεμένο (Μανδραγόρας, 2017)
*
Dìmitra KUVÀTA (Velestìno, 1970) ha studiato Filosofia all’Università “Aristotelica” di Salonicco (Thessaloniki) dove tuttora vive e lavora in veste di insegnante(professoressa). Ha pubblicato due raccolte poetiche: “Cane legato” (2017) (candidato al Premio Jannis Varveris 2018 della Società degli Scrittori) e “Alcole puro” (2020) nelle edizioni “Mandragoras”.
Η Δήμητρα Κουβάτα (Βελεστίνο, 1970) σπούδασε Φιλοσοφία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Ζει στη Θεσσαλονίκη, όπου και εργάζεται ως καθηγήτρια. Κυκλοφορούν δύο ποιητικές της συλλογές: “Σκυλί δεμένο” (Μανδραγόρας, 2017) (υποψήφια για το Βραβείο Γιάννη Βαρβέρη 2018 της Εταιρείας Συγγραφέων) και “Καθαρό Οινόπνευμα” (Μανδραγόρας, 2020).
1 Comment